Nieświadomi ryzykują utratę majątku: Jakie prawa dziedziczne mają dzieci i jak uniknąć drogiego błędu?

„`html

Kto dziedziczy po zmarłym dziecku?

Podstawowym zagadnieniem przy ustalaniu kręgu spadkobierców po zmarłym dziecku jest sprawdzenie, czy pozostawiło ono ważny testament. Zgodnie z artykułem 931 § 1 Kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności do dziedziczenia powoływane są dzieci i wnuki zmarłego. Oznacza to, że przy ich obecności rodzicom spadkodawcy nie przysługuje prawo do spadku. Wyjątkiem byłaby sytuacja, w której zmarły pozostawił testament i postanowił inaczej rozporządzić swoim majątkiem.

Brak testamentu i potomków

Jeżeli zmarły nie miał potomków, dziedziczenie następuje zgodnie z kolejnymi zasadami wynikającymi z ustawy. W pierwszej kolejności majątek dzielony jest według określonych proporcji. Jeżeli dziecko nie pozostawiło zstępnych, ale było w związku małżeńskim, to majątek dzielony jest pomiędzy małżonka i rodziców. Zgodnie z artykułem 932 § 1 k.c., w sytuacji, gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy, a w dalszej kolejności – na ich dzieci.

Ważnym aspektem, który nie wpływa na prawo do dziedziczenia, jest relacja rodziców ze zmarłym dzieckiem. Nawet jeśli kontakt między nimi był ograniczony lub zerwany, nie powoduje to utraty praw do spadku, o ile nie wystąpiły szczególne okoliczności, takie jak wydziedziczenie. Jeżeli spadkodawca nie miał ani potomków, ani małżonka, majątek dziedziczą rodzice. Wówczas, zgodnie z artykułem 932 § 3 k.c, dziedziczą oni po równo. Jeśli jedno z nich nie żyje, jego część przypada rodzeństwu spadkodawcy lub – jeśli rodzeństwo również nie dożyło otwarcia spadku – jego dalszym zstępnym.

Dalsi krewni jako dziedzice

Gdy zarówno rodzice, jak i rodzeństwo zmarłego dziecka już nie żyją, do dziedziczenia wstępują dziadkowie. Jeśli również oni nie dożyli, prawo do spadku przechodzi na dalszych krewnych. Taka sytuacja wynika z artykułu 934 K.c. Jeśli brak jest jakichkolwiek spadkobierców ustawowych, spadek przypada Skarbowi Państwa, jak stanowi artykuł 935 k.c.

Testament a zachowek

Rodzice mogą znaleźć się w sytuacji, w której ich zmarłe dziecko postanowiło w testamencie przekazać cały swój majątek innej osobie, pomijając najbliższych. W takim przypadku możliwe jest dochodzenie zachowku, jednak wyłącznie pod warunkiem, że rodzice byliby powołani do dziedziczenia ustawowego, czyli gdy zmarłe dziecko nie miało potomków.

Zachowek stanowi formę ochrony dla najbliższych krewnych, którzy zostali pominięci w testamencie lub nie otrzymali należnej im części majątku. Zgodnie z artykułem 991 § 1 k.c, wynosi on zasadniczo połowę udziału, który danej osobie przypadałby w przypadku dziedziczenia ustawowego. W szczególnych przypadkach, takich jak uprawniony małoletni lub osoba trwale niezdolna do pracy, ów zachowek może być wyższy.

Obliczenie wysokości zachowku wymaga ustalenia tzw. substratu zachowku, czyli czystej wartości spadku, a następnie powiększenia jej o określone darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane za życia spadkodawcy. Nie każda darowizna zostaje jednak uwzględniona, ponieważ prawo wyłącza m.in. te, które miały charakter symboliczny lub zostały dokonane na rzecz osób spoza grona spadkobierców, jeśli minęło od nich więcej niż dziesięć lat.

Nie każda osoba uprawniona do dziedziczenia ma również prawo do dochodzenia zachowku. Jeśli rodzice zmarłego podpisali notarialną umowę o zrzeczenie się dziedziczenia lub świadomie odrzucili spadek, tracą prawo do dochodzenia zachowku. Ponadto, przepisy wykluczają możliwość skorzystania z tej instytucji w przypadku wydziedziczenia lub uznania danej osoby za niegodną dziedziczenia.

„`