Jak naprawić media publiczne etap po etapie [ANALIZA]

Projekt zmienia zasady oceny koncentracji mediów, wymagając od Prezesa UOKiK zasięgnięcia opinii Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w przypadku transakcji na rynkach mediowych. Zgodnie z EMFA projekt proponuje również zwiększenie przejrzystości dotyczącej własności mediów poprzez utworzenie rejestru mediów. Wreszcie proponuje poprawienie transparentności przydzielania reklam państwowych mediom.

Koalicja organizacji pozarządowych złożyła do projektu uwagi, które chciałybyśmy krótko omówić zaczynając od perspektywy z lotu ptaka, a kończąc na szczegółowych elementach.

Potrzeba szerszej wizji ładu medialnego

Przede wszystkim, oceniając zaproponowane zmiany warto spojrzeć na nie z lotu ptaka. Myślenie o reformach mediów publicznych powinno stanowić element zaprojektowania „ładu medialnego w Polsce”. Tylko pełna wizja ładu medialnego w Polsce może umożliwić kompleksową i skuteczną reformę mediów publicznych jako jej elementu.

1. konkurencyjności mediów operujących na rynku polskim w odniesieniu do zmian technologicznych;
2. potencjalnych wyzwań i możliwości, jakie dają zmiany technologiczne;
3. finansowania i wsparcia mediów regionalnych, lokalnych, ale też nowych mediów;

Konieczność kompleksowej dyskusji nad nowymi rozporządzeniami UE

Konsultacje dotyczące ustawy o mediach publicznych są prowadzone w ramach prac nad wdrożeniem EMFA. Tymczasem nie jest to jedyny akt EU przyjęty w odpowiedzi na wyzwania gospodarki cyfrowej. Do 2025 r., oprócz DSA, muszą być wdrożone również inne akty prawne, takie jak rozporządzenie o reklamie politycznej (PAA).

1. Akt o usługach cyfrowych (DSA)
2. rozporządzenie o reklamie politycznej (PAA)
3. rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji (AI)

Nowy krajobraz technologiczny zmienił potrzeby odbiorców

Kroki te jednak muszą opierać się na wspólnej, nowoczesnej wizji mediów publicznych oraz na oczekiwaniach i potrzebach odbiorców tychże mediów i obywateli.

Krok 1. Nowa definicja misji publicznej

Oczywistym wydaje się zatem, że rekonstrukcja ładu medialnego musi uwzględniać te wyzwania. Nowy krajobraz technologiczny, a za nimi nowy krajobraz medialny powodują, że media publiczne powinny przejść gruntowną reformę.

• Jaka jest ich wartość dodana mediów publicznych w zderzeniu z nie zawsze ambitnymi, przytłaczającymi nas treściami bazującymi na algorytmach generowanymi przez platformy cyfrowe.
• Jaka jest rola mediów publicznych w edukacji medialnej oraz w walce z dezinformacją?

Krok 2. Misja również dla mediów prywatnych

Mając zdefiniowaną nowoczesną misję publiczną, odpowiadającą na współczesne wyzwania, można budować system jej realizacji, z uwzględnieniem potrzeby decentralizacji jej realizacji.

Krok 3. Mechanizmy kontroli muszą być bardziej obywatelskie

Kolejny, trzeci krok rekonstrukcji mediów publicznych powinien skupiać się na mechanizmach kontroli nad realizacją misji i szerzej również dyskusją nad nadzorem i regulacją rynków mediowych, w tym również odnoszących się do nowych mediów.

Krok 4. Finansowanie misji

Ostatnim, lecz najważniejszym elementem redefinicji ładu mediów publicznych są zasady realizacji misji, w tym sposobu jej finansowania.

• Finansowanie nie może być zależne od przychylności politycznej, promując w ten sposób zaufanie publiczne do mediów publicznych i ich roli w dostarczaniu społecznie niezbędnej usługi.
• Finansowanie powinno być uczciwe i obiektywnie uzasadnione dla społeczeństwa i wymogów rynku.

W dłuższej perspektywie wprowadzić należy zaś opłatę pobieraną wraz z rachunkami za elektryczność. To system, który sprawdza się w wielu państwach UE.

Podsumowanie

W wielu państwach europejskich toczy się obecnie debata nad modyfikacją zasad funkcjonowania mediów publicznych. Niektórzy nadawcy publiczni zaczęli wykorzystywać narzędzia cyfrowe do dostarczania wysokiej jakości i opłacalnych treści, pozostając jednocześnie zaangażowanymi w zaspokajanie potrzeb społeczeństwa. Zwłaszcza nadawcy publiczni, którzy dostosowali procesy cyfryzacji — poprzez swoje usługi wideo na żądanie, kanały cyfrowe i media społecznościowe — aby tworzyć alternatywy dla ustalonych praktyk platform mediów cyfrowych.